غلامرضا تختی

غلامرضا تختی در پنجم شهریور ۱۳۰5 در خانواده اي متوسط و مذهبي در  خاني آباد تهران به دنيا آمد. "رجب خان" اهل همدان و بنکدار- پدرغلام رضا- غير از وي دو پسر و دو دختر ديگر نيز داشت که همه آنها از غلامرضا بزرگتر بودند و اورا غلام تنبل خطاب میکردند.

یک بار در سفر حج اموال رجب خان توسط دزدان غارت شد بعد آن به فروش یخ مشغول شد.

رضاخان پهلوی برای احداث ایستگاه راه آهن، زمین های پدر(حدود سی هزار متر در جنوب تهران که از آن به عنوان یخچال طبیعی استفاده می کرد) را تصاحب کرد،  لذا در نه سالگی غلام رضا بود که پدر برای گذران زندگی خانه مسکونی خود را به فروش گذاشت چندی بعد اسباب خانه هم مورد غارت طلبکاران درامد و مجبور شدند چند روزی را در کوچه ها بگذرانند تا خانه ای دست و پا کنند.  این رویداد ها همزمان شد با جنگ دوم جهانی و قحطی بزرگ آن دوران که زندگی را به کام خانواده تلخ کرد. با وجود فقر شدید غلامرضا ورزش زورخانه ای و کشتی را ترک نمی کرد.

به ناچار غلامرضا از کودکی کار می کرد حتی مدتی به خوزستان رفت تا روزی هفت هشت تومن حقوق بگیرد.

در سال 1327 به سربازی رفت و در راه آهن استخدام شد. در سال 1328 هم در شرکت نفت مسجد سلیمان مشغول شد. او پیشنهاد فردین  “بازیگر معروف سینما درفیلم  فارسی قبل انقلاب”(که زمانی کشتی گیر بزرگی به شمار می رفت) مبنی بر " رها کردن خاک و خل و کشتی و بازی در سینما را " هم رد کرد.
از سال 1330 به دنیای سیاست روی آورد. در ابتدا به عضویت حزب زحمتکشان ملت ایران به رهبری ملکی و بقایی درآمد. اما پس از انشعاب ملکی و خنجی به حزب نیروی سوم گروید و بعد پس از انشعاب به حزب دکتر خنجی و  حجازی روی آورد و به عنوان قائم مقام دبیرکل  حزب سوسیالیست انتخاب شد.

بعد از کودتای 28 مرداد در کمیته ورزشی جبهه ملی فعالیت کرد و در سال 1339 در تاسیس جبهه ملی دوم به شورای مرکزی راه یافت. در گرایش او به جبهه ملی حسیبی بسیار نقش داشت تا حدی که  غلامرضا در وصیت نامه خود اورا سرپرست فرزندش تعیین میکند.

 به دلیل گرایشات سیاسی وی ،  بارها به ساواک احضار شد ؛ همچنین از فعالیت های ورزشی او و ورود او به ورزشگاهها و مسابقات بین المللی ممانعت به عمل می آمد.

در زلزله 7.2 ریشتری  دهم  شهریور 1341 بویین زهرا با در اختیار گرفتن یک کامیون و بلندگو به دست همه محله های تهران را برای جمع آوری کمک های مردمی طی می کند. با استقبال مردم از تختی تعداد کامیوها به دهها دستگاه رسید.

با وجود اخطار ساواک در تشییع جنازه دکتر مصق در 14 اسفند 1345 شرکت نمود.

پس از دو سال دوری از ورزش ، در  المپیک و بازهای جهانی 1345 شرکت کرد اما نتوانست مدالی کسب کند.

ایشان در 30 بهمن 1345 با شهلا (فاطمه) توکلی ازدواج کرد که  ثمره آن پسری به نام بابک (11/6/1345) می باشد . (شهلا در خرداد 1393 در سن 68 سالگی درتهران در گذشت.)

سرانجام  درهفدهم دیماه 1346 جسد تختی  در اتاقش در هتل آتلانتیک پیدا شد و چند روز بعد در شهر ری به خاک سپرده شد. او دو روز قبل از مرگش یعنی ۱۵ دی، وصیت نامه خود  را در  که در دفتر اسناد رسمی ثبت کرده بود  و  در آن کاظم حسیبی به عنوان سرپرست فرزندش ( بابک  ۴ ماهه ) تعیین کرد.

 دربارهٔ دلایل مرگ او اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد.

دراخبار منتشره در روزنامه‌های اطلاعات و کیهان در 18 دی ماه 46 عنوان شد که غلامرضا تختی به خاطر وجود اختلافات خانوادگی با همسرش خودکشی کرده است.  از دیگر انگیزه‌های ممکن برای خودکشی، مواردی چون ناکامی‌هایش در مسابقات  ، قتل توسط ساواک به دلیل محبوبیت زیاد و عدم وفاداری به نظام وقت ایران به قتل رسانده است .توسط ساواک ذکر شده است.

جلال آل احمد دربارهٔ مرگ او چنین نوشت: « از آن همه جماعت هیچکس حتی برای یک لحظه به احتمال خودکشی فکر نمی‌کرد. آخر جهان پهلوان باشی و در بودن خودت جبران کرده باشی نبودن‌های فردی و اجتماعی دیگران را و آن وقت خودکشی کنی؟ این قهرمان که خاک «خانی‌آباد» را خورده بود هرگز به ناامیدی نمی‌اندیشید؛ آخر امید یک ملت بود، ملت ایران... او مبنا و معنی آزادگی و بزرگی است...»

به نوشته اسکندر دلدم در کتابش " من و فرح پهلوی"  در پی انقلاب 57 که بسیاری از اسناد ساواک به دست نیروهای انقلابی افتاد، هرگز مدرکی دال بر دست داشتن ساواک در مرگ تختی یا کشتن او یافت نشد.

تختی در المپیک 1956 ملبورن به همراه امام علی حبیبی نخستین مدال‌های طلای تاریخ ورزش ایران در بازی های المپیک را کسب کرد. او با یک مدال طلا و دو مدال نقرهٔ المپیک، دو طلا و دو نقرهٔ قهرمانی جهان و یک طلای بازی های اسیایی در فهرست برترین‌های قرن فیلا در جایگاه سیزدهم قرار دارد.  او یکی از سه کشتی‌گیر ایرانی (در کنار امامعلی حبیبی و عبداله موحد) است که تصویر آنها در تالار افتخارات فیلا نصب شده است.

-   تختی نخستین کشتی‌گیر ایرانی است که موفق شد در سه وزن مختلف صاحب مدال‌های جهانی و المپیک بشود: جهانی ۵۱ و المپیک ۵۲  (در ۷۹ کیلو) ، المپیک ۵۶، ۶۰، جهانی تهران و یوکوهاما (در ۸۷ کیلو) و جهانی 1962 تولیدو (در ۹۷ کیلو).

- نخستی  ورزشکار ایرانی بود که در سه المپیک مدال گرفت، دستاوردی که پس از او تنها محممد نصیری و هادی ساعی به دست آورده‌اند.

 - تختی با ۷ مدال در رقابت‌های المپیک و قهرمانی جهان رکورددار کسب بیشترین مدال جهانی در میان کشتی‌گیران ایرانی است.

- تختی اولین ورزش‌کار ایرانی بود که در ۳ المپیک شرکت کرد ). در حال حاضر این رکورد در دستان امیر رضا خادم با چهار حضور در المپیک می باشد).

 - تختی اولین ورزشکار ایرانی بود که برای کمک به زلزله زدگان (زلزله بویین زهرا) و انسانهای محروم به پا خواست و با استفاده از محبوبیت خود مردم را برای کمک به محرومین همراه خود کرد.